اجتماعی شدن از طریق رشد حرکتی: نقش عوامل اثرگذار

اجتماعی شدن از طریق رشد حرکتی: نقش عوامل اثرگذار
دکتر مریم نزاکت الحسینی؛ دانشیار گروه رفتار حرکتی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه اصفهان

اطفال در چند ماه اول زندگی تعامل اجتماعی محدودی دارند. شکلی از دلبستگی اجتماعی، را می توان در تلاش های کودک برای تماس با اشیاء مورد علاقه اش مشاهده کرد. بر طبق نظر نیومن و نیومن (۱۹۹۹) شکل گیری دلبستگی اجتماعی در طی چهار مرحله اتفاق می افتد. نقش حرکت در تسهیل پیوند اجتماعی نکته ای است که در این مراحل می توان مشاهده کرد. مطابق نظر این محققین نوزاد در طی سه ماه اول تولد جستجو می کند، چنگ می زند، می مکد، و بسیاری از بازتاب های دیگر دوره طفولیت را انجام می دهد. در طول سه ماه بعد، کودک قادر به تمایز افراد غریبه و آشنا است. در مرحله سوم یعنی حدود ۷ ماهگی تا ۲ سالگی، در عمل جابه جایی ماهر می شود. این قابلیت جدید به او کمک می کند تا در محیط اطراف حرکت کند و به اشیا مورد علاقه اش نزدیک شود. در مرحله چهارم کودک به تدریج یاد می گیرد تا بازوها و دست های خود را کنترل کند. این عمل به او اجازه می دهد که به تعقیب بپردازد و با دست هایش به تماس های اجتماعی پاسخ دهد. بنابراین ظهور فعالیت های حرکتی جدید، تعامل اجتماعی را تسهیل می کند و رشد قابلیت های اجتماعی، به کودک اجازه می دهد تا به صورت فعال تری با محیط درگیر شود و توانایی های حرکتی او رشد می کند.

در این بین نیرو های ویژه ای به رشد اجتماعی کودک و رشد حرکتی او کمک می کنند. برای مثال خانواده یکی از مهم ترین نیروهای اجتماعی شدن در زندگی کودک است. تایید یا عدم تایید کوشش های حرکتی توسط خانواده نقش اساسی در عادات حرکتی آینده کودک دارد. اگر رفتار حرکتی کودک تشویق شود، احتمال دارد این رفتار حرکنی را دوباره تکرار کند اما نادیده گرفتن رفتارهای حرکتی کودک یا نشان دادن عکس العمل منفی در مقابل آن، ممکن است باعث توقف این رفتارهای حرکتی بشود. بنابراین خانواده می تواند رفتار های حرکتی کودک را به صورت یک رفتار اجتماعی برجسته شکل بدهد و یکی از نهادهای اجتماعی کننده بسیار توانا است زیرا عمیق ترین تاثیر را بر روی نگرش و انتظارات کودک نسبت به فعالیت می گذارد.

توضیحات بیشتر در خصوص نقش افراد مهم در فرآیند اجتماعی شدن کودک از طریق مشارکت در فعالیت های بدنی و پذیرش نقش اجتماعیشان را در یادداشت بعدی مطالعه بفرمایید. این نوشته، سومین یادداشت از مجموعه یادداشت هایی است که در خصوص ارتباط رشد حرکتی و کفایت و توانش اجتماعی کودکان و نوجوانان دنبال می کنیم.

منابع:

Haywood, Getchel (2019). Life Span Motor Development. Human Kinetics, Inc.; Seventh edition (May 17, 2019)

Gallahue, Ozman (2006). Understanding Motor Development: Infants, Children, Adolescents, Adults. McGraw-Hill
Payne, Issacs (2017). Human Motor Development: A Lifespan Approach. Taylor & Francis
Libertuse, Hauf (2017). Editotial: Motor skills and their foundation role for perceptual, social, and cognitive development. Frontiers in Psychology. Volume 8